Ostrokrzew paragwajski – tak nazywa się drzewo, z którego liści i patyczków powstaje susz nazywany potem „herbatą yerba mate”. Rośnie ono dziko w Ameryce Południowej na terenach Brazylii, Paragwaju, Urugwaju oraz Argentyny. Nazwa potoczna dla tego drzewa w języku hiszpańskim to właśnie „yerba mate”. W portugalskim, a więc w Brazylii nazywa się ją „erva mate”. Ostrokrzew paragwajski (ilex paraguariensis) jest bardzo pożyteczny – to roślina uprawna i lecznicza. Co trzy lata zbiera się plony z jednego drzewa. Takie zbiory to zazwyczaj 30-38 kg suszonych liści. Indianie Guarani piją napar z liści tego drzewa od czasów prekolumbijskich. Powoduje on zmniejszenie głodu, zwalcza zmęczenie i stres. Ostokrzew paragwajski ma także znaczenie kulturowe. Rytualne picie yerba mate oznacza nieformalne zawarcie więzi z drugim człowiekiem. Liście drzewa zawierają od 0,9 do 1,8% kofeiny, a także witaminy: A, B1, B2, C, inozytol, sole mineralne itp.

Działanie yerba mate

Często spotkać można się z określeniem „herbata yerba mate” (Yerbadoor), które nie jest do końca prawdziwe. Yerba nie jest herbatą. Jednak dla ułatwienia stosuje się pojęcie herbaty podczas pisania o tym ziele. Jak zatem działa yerba? To zioło, które można spożywać zamiast kawy. Ma to związek z dużą zawartością kofeiny. Dzięki niej yerba ma działanie pobudzające i odświeżające, potrafi dodać energii i natchnienia do pracy.

Jednak, żeby osiągnąć opisywane tutaj rezultaty, należy pić yerbę w odpowiedni sposób. Wiąże się to oczywiście z istotnym procesem parzenia tego ziela. Ważne zatem, aby zaopatrzyć się w kilka niezbędnych elementów do parzenia naparu. Nie musisz od razu sięgać po drogie przedmioty dostępne w specjalistycznych sklepach. Wystarczy, że kupisz tykwę i bombillę. Przydatny może być także termometr, jeżeli nie posiadasz takiego kuchennego sprzętu. Pamiętaj, że dobrą opcją będzie sprawdzenie różnych stron internetowych z używanymi przedmiotami, gdzie możesz tanio odkupić przedmioty w dobrym stanie. Najważniejszym aspektem parzenia będzie właściwa temperatura wody. W przypadku yerby jest to 70-80°C.

Różne odmiany suszu yerba mate 

Ziele yerba mate dzieli się na cztery różne odmiany. Różnią się one miejscem uprawy i z tego też wynika ich nazewnictwo. Którą z nich wybrać?

• Yerba argentyńska – susz tutaj jest dość grubo cięty, ma małą zawartość pyłu. Jest ona polecana dla osób, które chcą dopiero zacząć pić yerba mate. Ze wszystkich jest najłatwiejsza w przyrządzeniu, ponieważ nie zatyka bombilli. Jej smak jest łagodniejszy niż yerba z Paragwaju. Posmak jest mniej dymny i kwaśny, ma więcej goryczki. Jest leżakowana i delikatnie suszona dymem.
• Yerba brazylijska – erva mate ma najdelikatniejszy smak. Nie znajdziesz tam posmaku goryczki i kwasowości. Zostaje zmielona na drobną mączkę i jest soczyście zielona. W smaku przypomina nuty trawiaste, może nawet być słodkawa. Erva nie jest poddawana leżakowaniu, więc nie utlenia się z niej zielony chlorofil.
• Yerba paragwajska – ta mata ma dymny, wędzony posmak i aromat. Cięta jest drobno, zawiera sporo pyłu i drobno cięte listki. Jest najmocniejszą z odmian w swoim działaniu. Susz paragwajski leżakuje i jest suszony, a wręcz wędzony dymem.
• Yerba urugwajska – w Urugwaju drzewa ostrokrzewu paragwajskiego rosną naturalnie, jednak nie produkuje się z nich suszu. Związane to jest ze słabą sytuacją ekonomiczną i gospodarczą na terenie tego kraju. Z plonów tych drzew yerba mate powstaje w Brazylii. Ten susz jest drobno zmielony, pylasty, bez patyczków. Leżakuje zawsze dość krótko, czyli mniej niż pół roku.

Znajomość składu mate

Rodzaj suszu dzieli się na kilka kategorii. Istnieje bowiem susz bez gałązek i patyczków, mający swoją nazwę – yerba mate sin palo lub despalada. Drugi typ suszu to oczywiście taki, który ma w składzie gałązki. Jego nazywa się con palo. Wyróżnia się również podział na yerba klasyczną oraz taką z dodatkami. Klasyczna to 100% suszu pochodzącego z ostrokrzewu paragwajskiego. Mimo tych różnych odmian i rodzajów nawet w obrębie tego samego yerba może smakować nieco inaczej. Wszystko bowiem zależy od tego, gdzie dane drzewo się mieści. Na smak mata wpływ ma gleba, poziom nasłonecznienia, sposób produkcji, czas zbiorów itp. Yerba z dodatkami z kolei to susz urozmaicony np. owocami, kwiatami, innymi ziołami lub nawet z przyprawami korzennymi.